Hulp nodig?

Dwanghandelingen (compulsies) zijn activiteiten die mensen herhaaldelijk uitvoeren (rituelen) om de angst of schuldgevoelens te verminderen die veroorzaakt worden door hun dwanggedachten (obsessies).

Dwanghandelingen kunnen zich ook in je hoofd afspelen, zoals bepaalde zinnen herhalen, bepaalde woorden vermijden of tellen. Een bekende vorm van dwang is de smetvrees, waarbij je heel vaak en langdurig bijvoorbeeld je handen, kleding of spullen in huis wast. Hierachter zit vaak de angst om vuil te worden of besmet te raken, met ziekte of dood tot gevolg. Een andere veel voorkomende dwang is controledwang. Hierbij checkt iemand heel vaak of bijvoorbeeld het gas wel uit is, de deur op slot zit, of dat je je sleutels wel echt bij je hebt. Achter alle verschillende soorten dwang zit vaak de angst, dat als je het niet doet (de dwanghandeling) dat het dan jouw verantwoordelijkheid is, jouw schuld is en dat je het had kunnen voorkomen. Deze gedachten is zo overspoelend en heftige dat mensen letterlijk gevangen zitten in een eigen patronen.

Bij lichte klachten kan je nog redelijk functioneren en kan je gewoon je studie of werk blijven doen. Bij zeer ernstige dwangklachten ben je totaal overgeleverd aan angst en dwangrituelen en is meestal ook je sociale omgeving erbij betrokken.

Mensen kunnen getraumatiseerd raken wanneer ze plotseling en onverwacht, ingrijpende gebeurtenissen meemaken zoals het overlijden van een naaste, (seksueel) misbruik, een ongeluk, of getuige zijn van deze zaken. Mensen ervaren dat ze overspoeld worden door gevoelens van machteloosheid en hulpeloosheid of dat ze juist zicht helemaal afgesneden voelen van emoties (zoals een robot).

Je zou kunnen zeggen dat het normale verdedigingsmechanisme om gebeurtenissen te verwerken door middel van geest, ziel en lichaam (tijdelijk) te kort schiet. Je spreekt van een posttraumatische stress stoornis wanneer je last hebt van terugkerende opdringende, onaangename herinneringen aan de gebeurtenis. Nare dromen en nachtmerries over de gebeurtenis. Dat je handelt of voelt alsof je weer de gebeurtenis meemaakt en/of wanneer je buiten proportie heftig reageert op triggers die je aan de gebeurtenis doen denken.

Angst is een natuurlijke reactie op dreigend gevaar. Dat kan een gevaar van buitenaf zijn, bijvoorbeeld een auto die met hoge snelheid op je afkomt als je een straat aan het oversteken bent, maar ook een gevaar vanuit jezelf. Faalangst en sociale fobie zijn daar een goed voorbeeld van. Bij een sociale fobie voel je je onzeker over jezelf en ben je bang dat mensen je misschien niet aardig zullen vinden. Je bent bang voor mogelijke kritiek, voor pesten en uitlachen. Hierdoor kun je je erg opgelaten voelen tijdens sociale contacten of gebeurtenissen, zoals feestjes, vergaderingen en soms telefoneren of boodschappen doen. Angst wordt een probleem wanneer je angstig wordt voor zaken die het niet waard zijn of in situaties waarin het niet nodig is. Vaak weten mensen dan niet wat hen overkomt en interpreteren lichamelijke reacties op angst (bv zweten, trillen, verhoogde hartslag) alsof er iets vreselijks gaat gebeuren (paniekaanvallen). Sommigen denken bijvoorbeeld dat ze een hartaanval krijgen, anderen dat ze flauw zullen vallen, weer anderen zijn bang om gekke dingen te gaan doen of gek te zijn geworden. Als de angst in dit soort situaties aanhoudt dan kan het zo zijn dat je situaties of mensen gaat vermijden om angst te voorkomen. Dan gaat de angst je leven beheersen, waardoor je niet meer vrij bent.